INICIO  PROLOGO  Cruz de Malta  TEOLOGIA ESPIRITUAL     SANTOS    HISTORICA   ORACIONES    LITURGICA    APOLOGETICA    LATIN  

Ir a: Index Q. 1

- SUMMA THEOLOGIÆ SANCTI THOMÆ AQUINATIS -

- PRIMA PARS - QUAESTIO 1 - ARTICULUS 9 -

Utrum Sacra Scriptum debeat uti metaphoris.ª

Si la Sagrada Escritura debe usar de metáforas.

          

DIFICULTADES. Parece que la Sagrada Escritura no debe usar de metáforas.

Ad nonum sic proceditur. Videtur quod sacra Scriptura non debeat uti metaphoris.

1. Parece indigno de esta ciencia, que es, como queda dicho, la suprema entre todas, usar lo que es propio de la ciencia ínfima. Pues emplear imágenes y figuras es propio de la poesía, que ocupa el ínfimo lugar entre todas las ciencias. Luego no es conveniente que la Escritura use de tales imágenes.

1. Illud enim quod est proprium infimae doctrinae non videtur competere huic scientiae, quae inter alias tenet locum supremum, ut iam dictum est (a.5). Procedere autem per similitudines varias et repraesentationes, est proprium poeticae, quae est infima inter omnes doctrinas. Ergo huiusmodi similitudinibus uti, non est conveniens huic scientiae.

2. Esta doctrina parece estar destinada al esclarecimiento de la verdad, y por ello en el Eclesiástico se promete recompensa a sus cultivadores: “Los que me explican tendrán la vida eterna”. Pero con las imágenes se oculta la verdad. Por consiguiente, la Doctrina Sagrada no debiera proponerla bajo imágenes de cosas corpóreas.

2. Praeterea, haec doctrina videtur esse ordinata ad veritatis manifestationem: unde et manifestatoribus eius praemium promittitur. Eccli 24,31: ”qui elucidant me, vitam aeternam habebunt”. Sed per huiusmodi similitudines veritas occultatur. Non ergo competit huic Doctrinae Divina tradere sub similitudine corporalium rerum.

3. Cuanto más noble es una criatura, tanto más se acerca a la semejanza con Dios. Si, pues, se toma alguna criatura para representar a Dios, al menos deberían escogerse las más elevadas y no las ínfimas, cosa que con frecuencia hallamos en las Sagradas Escrituras.

3. Praeterea, quanto aliquae creaturae sunt sublimiores, tanto magis ad divinam similitudinem accedunt. Si igitur aliquae ex creaturis transumerentur ad Deum, tunc oporteret talem transumptionem maxime fieri ex sublimioribus creaturis, et non ex infimis. Quod tarnen in Scripturis frequenter invenitur.

POR OTRA PARTE, se dice en Oseas: “Yo multipliqué mis visiones y propuse semejanzas por los profetas”. Pero proponer algo con imágenes es metáfora. Luego a la Doctrina Sagrada compete usar de metáforas.

Sed contra est quod dicitur Osee 12,10: ”Ego visionem multiplie avi eis, et in manibus prophetarum assimilatus sum”. Tradere autem aliquid sub similitudine, est metaphoricum. Ergo ad Sacram doctrinam pertinet uti metaphoris.

RESPUESTA. Es conveniente que la Sagrada Escritura proponga lo divino y espiritual utilizando imágenes corpóreas. Dios provee a todas las cosas como conviene a su naturaleza. Lo natural del entendimiento humano es llegar a lo inteligible por medio de lo sensible, ya que todos nuestros conocimientos empiezan en los sentidos. Así, pues, es conveniente que la Escritura Sagrada nos proponga las cosas espirituales envueltas en imágenes de cosas corpóreas, y esto es lo que dice Dionisio: “Seria imposible que el rayo de la luz divina brillase para nosotros si no fuese amortiguado con variedad de velos sagrados”.

Respondeo dicendum quod conveniens est sacrae Scripturae divina et spiritualia sub similitudine corporalium tradere. Deus enim omnibus providet secundum quod competit eorum naturae. Est autem naturale nomini ut per sensibilia ad intelligibilia veniat: quia omnis nostra cognitio a sensu initium habet. Unde convenienter in sacra Scriptura traduntur nobis spiritualia sub metaphoris corporalium. Et hoc est quod dicit Dionysius, I cap. Caelestis hierarchiae1. ”Impossibile est nobis aliter lucere divinum radium, nisi varietate sacrorum velaminum circumvelatum”.

Además, como la Sagrada Escritura se hizo para todos, según aquello del Apóstol: “Soy deudor de sabios e ignorantes”, fue conveniente que propusiese lo espiritual en forma de imágenes, para que siquiera de este modo lo alcanzasen los rudos, incapaces de elevarse por sí mismos al conocimiento de lo inteligible.

Convenit etiam Sacrae Scripturae, quae communiter omnibus proponitur (secundum illud ad Rom 1, 14: ”Sapientibus et in sipientibus debitor sum”), ut spiritualia sub similitudinibus cornoralium proponantur; ut saltem vel sic rudes earn capiant, qui ad intelligibilia secundum se capienda non sunt idonei.

SOLUCIONES. 1. El arte poético usa de las metáforas por lo que tienen de plásticas, y las representaciones plásticas producen naturalmente deleite. Pero la Doctrina Sagrada usa de ellas por necesidad y utilidad, según hemos dicho.

Ad primum ergo dicendum quod poeta utitur metaphoris propter repraesentationem: repraesentatio enim naturaliter nomini delectabilis est. Sed Sacra Doctrina utitur metaphoris propter necessitatem et utilitatem, ut dictum est (in c).

2. El rayo de la divina revelación no queda extinguido por las figuras sensibles en que se envuelve, como dice Dionisio, sino que su verdad se transparenta en forma que no consiente a las inteligencias agraciadas con la revelación estancarse en las imágenes, antes bien las eleva al conocimiento de las cosas inteligibles, de suerte que por su medio llegue la revelación al conocimiento de los demás: y por esto, lo que en un lugar de la Escritura se dice bajo metáforas, se propone en otro con mayor claridad. Incluso es útil hasta la misma obscuridad de las figuras: por un lado, para ejercitar el ingenio de los estudiosos, y por otro, para substraerlas a las burlas de los infieles, de quienes se dice en el Evangelio: “No deis lo santo a los perros”.

Ad secundum dicendum quod radius Divinae Revelationis non destruitur propter figuras sensibiles quibus circumvelatur, ut dicit Dionysius (ib.), sed remanet in sua ventate; ut mentes quibus fit revelatio, non permittat in similitudinibus permanere, sed elevet eas ad cognitionem intelligibilium; et per eos quibus revelatio facta est, alii etiam circa haec instruantur. Unde ea quae in uno loco Scripturae traduntur sub metaphoris, in aliis locis expressius exponuntur. Et ipsa etiam occultatio figurarum utilis est, ad exercitium studiosorum, et contra irrisiones infidelium, de quibus dicitur, Mt 7, 6: ”Noli te sanctum dare canibus”.

3. Como dice Dionisio, es más conveniente que la Sagrada Escritura proponga lo divino bajo la figura de cuerpos viles que de cuerpos nobles, y esto por tres motivos. —Primero, porque así se previene mejor al hombre contra el error, pues todos comprenden que tales figuras no se aplican a Dios con propiedad, y, en cambio, podrían dudarlo si se describiese lo divino con imágenes de cuerpos nobles; y más que a nadie sucedería esto a los que no conciben cosa superior a los cuerpos. —Segundo, porque este modo está más en conformidad con el conocimiento que tenemos de Dios en esta vida, ya que con más facilidad vemos lo que Dios no es que lo que es, y por esto las imágenes más alejadas de Dios nos dan mejor a entender que está por encima de cuanto pensamos y decimos de Él. —Tercero, porque así lo divino se recata mejor de los indignos.

Ad tertium dicendum quod, sicut docet Dionysius, cap. 2 Cael, hier.2, magis est conveniens quod Divina in Scripturis tradantur sub figuris vilium corporum, quam corporum nobilium. Et hoc propter tria. —Primo, quia per hoc magis liberatur humanus animus ab errore. Manifestum enim apparet quod haec secundum proprietatem non dicuntur de divinis: quod posset esse dubium, si sub figuris nobilium corporum describerentur divina; maxime apud il los qui nihil aliud a corporibus nobilius excogitare noverunt.—Secundo, quia hic modus convenientior est cognitioni quam de Deo habemus in hac vita. Magis enim manifestatur nobis de ipso quid non est, quam quid est: et ideo similitudines illarum rerum quae magis elongantur a Deo, veriorem nobis faciunt aestimationem quod sit supra illud quod de Deo dicimus vel cogitamus.—Tertio, quia per huiusmodi, divina magis occultantur indignis.

ª Sent. 1 prol. a.5; d.34 q.3 a,1-2; Cont. Gent. 3,119; In Boet. «De Trin.» q.2 a.4.

1 § 2: MG 3,121.

2 § 2: MG 3,136.



                       

 INICIO  PROLOGO  Cruz de Malta  TEOLOGIA ESPIRITUAL    SANTOS    HISTORICA  ORACIONES    LITURGICA    LATIN